Sigrid Kaag en haar team zouden verzocht hebben om aanpassingen door te voeren in de documentaire van de VPRO. Dat maakte veel los. “Een enorme faux pas” noemt politiek journalist Kees Boonman het dat de VPRO gekeken heeft of het mogelijk was om autogordels in een beeld te photoshoppen. Journalist Coen Verbraak zou het juist weer gek vinden als je – nadat je jarenlang achtervolgd wordt door camera’s – niets te zeggen hebt over het resultaat. Al zou hij wel streng kijken naar de verzoeken.

Hoe het precies is gegaan, is nu nog onduidelijk. En dat zal het mogelijk altijd blijven. Mogelijk ging het om een check op feitelijke onjuistheden vooraf, waarna Kaag en haar team ook verzoeken tot aanpassing hebben gedaan.

Wij zorgen ook altijd voor een check op feitelijke onjuistheden wanneer we een interview regelen. De gemiddelde journalist in Nederland vindt zo’n check geen enkel probleem. Maar meer dan eens krijgen we ook terug: “Ik ben wel streng op dat het slechts om feitelijke onjuistheden gaat”. Het is namelijk regelmatig zo dat de geïnterviewde het begrip ‘feitelijke onjuistheden’ nogal ruim interpreteert. Met deze blog schep ik daar helderheid over.

Checken op feitelijke onjuistheden is niet:

• Het verbeteren van spelfouten of grammatica.
  Goed dat je het opmerkt en ik snap ook dat je kunt denken dat de spelfouten afstralen op jou. Maar op het moment dat jij het artikel checkt, is er nog geen eindredactie overheen gegaan. Dat komt nog. Bovendien kan een journalist zich door een versie met track changes op de vingers getikt voelen, iets dat we met het oog op de relatie niet willen.
• Het weghalen of herschrijven van uitspraken.
  Woorden lijken op papier harder dan wanneer je ze uitspreekt. Je intonatie is namelijk weg. Wat in een veilig, fijn gesprek heel natuurlijk voelde om te zeggen, ziet er in tekst een stuk stelliger uit. Om te voorkomen dat dit gebeurt, spreek je bij ons een interview altijd voor met een van onze PR-professionals. Maar in de waan van een gesprek wil er nog wel eens een zin ontsnappen die je liever niet zwart op wit terugziet. Daar is na afloop van het gesprek helaas niks meer aan te doen. Een gevalletje van op de blaren zitten.
• Het toevoegen van een commerciële boodschap.
  Dit gebeurt gelukkig niet vaak, maar heel af en toe zijn er nog mensen die vinden dat wanneer zij hebben meegewerkt aan een artikel, het ze vrij staat nog wat commerciële boodschappen toe te voegen. Daarover kan ik niet meer zeggen dan: doe het niet. Er zit niet voor niks een verschil tussen een redactionele bijdrage en een advertentie.

Wat is wél een feitelijke onjuistheid?

Maar wat is dan wel een feitelijke onjuistheid? Feitelijke onjuistheden zijn alle dingen die simpelweg niet kloppen: een tikfout in je (bedrijfs)naam, een verkeerd onderzoekpercentage of een uitspraak die je niet gedaan hebt. Wat betreft het laatste is het wel belangrijk dat zeker is dat dit het geval is. Daarom proberen wij altijd bij een interview aanwezig te zijn – al dan niet telefonisch. Dan schrijven we mee of nemen we het interview op, zodat we weten wat er wel en niet gezegd is.

Profiteer van de relatie die de PR-professional met de pers heeft

Kan je dan helemaal niks doen wanneer er iets in een artikel staat wat je heel graag anders hebt? In de basis niet. Maar als PR-professional leef je bij het credo ‘wie niet waagt, die niet wint’ en dat geldt ook hier. Bespreek je wensen met ons en wij geven aan welke verzoeken we kunnen doen. Door onze goede relatie met journalisten kunnen we soms wel een kleine aanpassing laten doorvoeren. Beloven doen we het nooit, maar proberen kan altijd.